Weg met gym: scholieren sporten veel liever buiten

Dit artikel werd niet geschreven door Het Nieuwe Gymmen maar verscheen in oktober 2018 in het Algemeen Dagblad, van de hand van Rik Sneijder. Er is wel uitgebreid aandacht voor Het Nieuwe Gymmen en oprichter Pim Scherpenzeel wordt geciteerd. Maar let op: Het Nieuwe Gymmen staat juist voor een andere inrichting van een gymzaal, en ziet geen oplossing maar een aanvulling in buiten sporten.

Gymzalen zijn hopeloos ouderwets. Welke middelbare scholier maakt voor zijn lol nog een vogelnestje in de ringen? Of gaat met een zwierige huppel over een bok? Het nieuwe gymmen gaat over skeeleren, rugby, bootcamp of freerunnen. Gymles moet aansluiten bij de belevingswereld van de jongeren.

Kunt u het even voordoen, meneer?, vraagt een leerling van de Goudse middelbare school De Goudse Waarden. De klas krijgt uitleg over bootcamp in het Groenhovenpark. Deze bootcamp is in de vorm van een monopoliespel en wordt geleid door sportschool Den Edel in Gouda.

Tuurlijk is dit leuker dan de gymzaal, zegt een van de leerlingen, happend naar adem. Hij heeft net tien keer een zware bal opgetild. Zijn team heet Tjechië en staat vooralsnog op de eerste plaats van de ongeveer tien teams die meedoen aan de bootcamp van de Goudse middelbare school.

Allard Schulenklopper, eigenaar van Den Edel begeleidt de scholieren in het park. ,,Het gebruik van een spelvorm motiveert ze. Jongeren zien er een competitie-element in en zijn daardoor fanatieker.”

_{Tekst gaat door onder de foto.}

Zijn sportschool heeft ruim ervaring met middelbare scholieren. De meeste gymleraren in Gouda kent hij. Regelmatig krijgt hij klassen vol over de vloer; fitness, bodypump of krachttrainingen. ,,Het spreekt jongeren veel meer aan dan de traditionele gymzaalsporten”, zegt Schulenklopper. Het probleem is, stelt hij, dat veel leerlingen tussen veertien en zestien jaar druk zijn met school, soms een bijbaantje hebben, vaker gezellig met vrienden op pad gaan, een vriendje of vriendinnetje krijgen en daardoor geen tijd meer hebben om te sporten. Het wordt steeds lastiger voor ze om mee te kunnen met hun sport waardoor ze de club of sportvereniging vaarwel zeggen.

Dat is eeuwig zonde, zegt Schulenklopper. Hij, maar ook de middelbare scholen, hopen dat met het aanbieden van diverse takken van sport zij na schooltijd en na het eindexamen de sport blijven beoefenen.

In de sportschool komen regelmatig schoolklassen om aan krachttrainingen of bodypump te doen. Dat moet onder professionele begeleiding. Leerlingen vinden het hartstikke leuk, zegt Mariolein Schulenklopper, mededirecteur van Den Edel.

Enorm verschil

,,Kinderen kunnen onderling in lichaamskracht en – bouw enorm verschillen. Als een leerling nog niet zo sterk is moet je hem of haar bij krachttrainingen niet te zwaar belasten. Dat gaat fysieke problemen opleveren. Er wordt natuurlijk tijdens zo’n klassikale les in de sportschool wel naar elkaar gekeken. Dan krijg je vragen van kids waarom de een wel naar een volgende level kan en de ander niet. Een professional kan dat uitleggen.”

,,Neeeeeeh hè!”, brullen de jonge bootcampers in het Groenhovenpark in koor richting Schulenklopper. Team Tjechië is in de monopolievariant bij een van de genummerde beweegplekken op de ‘gevangenis’ terecht gekomen. Tjechië moet terug naar ‘Start’ en opnieuw beginnen. Schulenklopper moet lachen. Eigenlijk zonder veel morren wordt weer begonnen met opdrukken.

_{Tekst gaat door onder de foto.}

Lesmethodes

De vmbo-klas van de Goudse Waarden is lekker buiten aan het sporten, dus staat de gymzaal leeg. De touwen hangen doelloos, de bok blijft onbesprongen en de klimrekken staan er werkloos bij. De gymzaal verstoft langzamerhand. Dat is precies waar het misgaat, zegt Alphenaar Pim Scherpenzeel. Hij is ex-leraar lichamelijke opvoeding in Alphen, heeft twintig jaar ervaring met sportaccommodaties, is lid van de NOC*NSF Normcommissie Overdekte Sportaccommodaties en is oprichter van platform Het Nieuwe Gymmen.

Sinds 1994 is hij volleybaltrainer. ,,Het idee van de gymdocenten snap ik helemaal. Die zien in dat de traditionele gymlessen in de sporthal niet aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. De docenten willen buiten op een andere manier lesgeven en zijn op zoek naar eigentijdse methodes. Die ruimte pakken zij. Het probleem is alleen dat zij te maken hebben met een gymaccommodatie die super traditioneel is ingericht”, stelt Scherpenzeel vast.

Het zijn ook niet de goedkoopste lokalen voor een onderwijsinstelling. De toestellen zijn immers kostbaar. Maar wat er gebeurt, aldus Scherpenzeel, is dat steeds vaker dure gymzalen leeg staan en de scholieren zich in het park, de sportschool of bij een sportclub uitleven.

Ook daarvoor moet natuurlijk betaald worden. Scherpenzeel begrijpt het niet: Waarom zien school- en gemeentebesturen niet in dat gymdocenten andere vormen van gymles willen en dat scholieren daardoor meer gemotiveerd zijn om te sporten en te bewegen? ,,Je moet alle leerlingen leren skeeleren bijvoorbeeld. Ze vinden het allemaal leuk om als een soort James Bond te free-runnen, ze vinden het allemaal leuk om met spel en beweging bezig te zijn. Iets waar ze ook thuis verder mee kunnen gaan. In de gymzaal kun je een vogelnestje doen in de touwen, maar thuis hoef je dat niet te proberen. Het is wel handig om op school te leren skeeleren. Dan kun je voor je verjaardag skeelers vragen.”

Rugby

Gert-Jan Schotanus is sportwethouder in Alphen en was gymleraar en schoolbestuurder van het Ashram College in Alphen. Het realiseren van een openbare ruimte waarin jongeren uitgedaagd worden om te bewegen, sluit volgens Schotanus aan bij de realisering van het ‘nieuwe gymmen’. Hij doelt onder meer op bootcamp. ,,Als lokale overheid moeten we vooral bekijken of een nieuwe gymaccommodatie meerwaarde heeft door bijvoorbeeld zalen samen te voegen zodat andere verenigingen er ook gebruik van kunnen maken. Een aantal basistoestellen in een zaal lijkt me gezien de eisen aan het vak voorlopig nog noodzakelijk”, zegt hij. Waarom wordt nog vastgehouden aan de traditionele gymzaal? ,,De huidige zaal ligt met afmetingen en inrichting in een traditie die we met elkaar al tijden in stand houden. Het nieuwe gymmen biedt veel kansen om andere sporten en vormen van bewegen te integreren. Hoe mooi zou het zijn als we bij seniorenwoningen goede fitnesstoestellen plaatsen waar scholen ook gebruik van maken?”

Leerlingen van het Woerdense Kalsbeek College weten al hoe leuk rugby is. Zij hebben kennisgemaakt met deze Britse teamsport. Niet in een echte wedstrijd maar wel een clinic op de velden van Sportlust ’46. Carel Boon, docent lichamelijk opvoeding op het Kalsbeek: ,,De ene groep in de ochtend, de andere helft in de middag. Voor het andere dagdeel mochten ze inschrijven op squash, duiken, polsstok verspringen, of bijvoorbeeld dans. Het onderdeel waar iedereen aan meedoet is dus rugby.” Hoewel rugby niet een sport voor iedereen lijkt, doen alle leerlingen vol overgave mee met de clinic. Alle scholieren doen mee en geen enkele hoeft aan de kant te staan. De begeleiders van de rugbyles zijn allemaal mannen van de praktijk, onder andere van de rugbyclub RFC Gouda. De hoop is uiteraard dat de Britse teamsport in de smaak valt en dat scholieren zich bij de club melden. Immers, ook als ze de school en de gymles achter zich hebben gelaten, moeten jongeren in beweging blijven.